Η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος είναι μια χρόνια πάθηση της άρθρωσης του γόνατος και χαρακτηρίζεται από προοδευτική μαλάκυνση του αρθρικού χόνδρου, ο οποίος καλύπτει τις οστικές επιφάνειες της άρθρωσης και σταδιακά την πλήρη καταστροφή του. Λόγω της καταστροφής του χόνδρου , οι οστικές επιφάνειες έρχονται σε άμεση επαφή κι αυτό προκαλεί δυσκολίας στην ολίσθηση και περαιτέρω καταστροφή. Η φθορά ξεκινάει συνήθως στα σημεία μεγαλύτερη φόρτισης κι αυτό εξαρτάται από τη μορφή του γόνατος (άξονες φόρτισης). Σε ασθενείς με ραιβά γόνατα η καταστροφή ξεκινάει στο έσω διαμέρισμα της άρθρωσης, ενώ σε ασθενείς με βλαισά γόνατα ξεκινάει στο έξω διαμέρισμα.
Το γόνατο αρχίζει να γίνεται δύσκαμπτο και να πονάει. Σταδιακά ο ασθενής δυσκολεύεται να ανέβει ή να κατέβει σκάλες, να στέκεται πολύ ώρα όρθιος και να οδηγήσει. Στα τελικά στάδια της καταστροφής της άρθρωσης το γόνατο με κάμπτεται πλήρως και χάνει την έκτασή του και παραμορφώνεται. Ο ασθενής αναφέρει έντονο πόνο και κατά τις νυχτερινές ώρες, καθώς και εμφανές οίδημα της περιοχής (πρήξιμο). Όταν οι άξονες φόρτισης αλλοιώνονται, επιβαρύνονται και άλλες περιοχές του σώματος όπως η σπονδυλική στήλη.
Όταν έχουν εξαντληθεί οι συντηρητικές θεραπείες και ο πόνος δεν υποχωρεί, η λύση είναι χειρουργική.
Σε μικρή ηλικία και μόνο αν υπάρχουν περιοχές της άρθρωσης σε καλή κατάσταση, είναι δυνατή η αντιμετώπιση με αλλαγή του άξονα της άρθρωσης με την κατάλληλη οστεοτομία. Με αυτή τη τεχνική αποφορτίζουμε τη περιοχή της άρθρωσης, μειώνουμε δηλαδή την πίεση στη περιοχή που έχει υποστεί φθορά, διατηρώντας το χόνδρο. Με αυτό τον τρόπο δεν σταματάμε την εξέλιξη της αρθρίτιδας, αλλά κερδίζουμε αρκετά χρόνια από μια μελλοντική ολική αρθροπλαστική.
Μια επιλογή είναι και η Μονοδιαμερισματική αρθροπλαστική όταν η αρθρίτιδα αφορά ένα μόνο τμήμα της άρθρωσης και η υπόλοιπη είναι σε άριστη κατάσταση. Οι ενδείξεις της συγκεκριμένης επέμβασης είναι πολύ συγκεκριμένες και δεν αποτελεί λύση για όλες τις περιπτώσεις. Είναι μια γρήγορη και αναίμακτη επέμβαση και ο ασθενής κινητοποιείται άμεσα.Όταν η φθορά της άρθρωσης είναι προχωρημένη οδηγούμαστε στην επιλογή της ολικής αντικατάστασης της άρθρωσης. Η Ολική αρθροπλαστική είναι μια επέμβαση η οποία έχει εξελιχθεί πολύ τις τελευταίες δεκαετίες. Με τις μοντέρνες τεχνικές και υλικά, είναι μια επέμβαση που διαρκεί περίπου 1 ½ ώρα και με μικρή απώλεια αίματος λόγω και της χρήσης του τρανεξαμικού οξέως. Τα μοντέρνα υλικά τα οποία τοποθετούνται αντικαθιστώντας την κατεστραμμένη άρθρωση, έχουν μια μέση ζωή περισσότερο από 20 έτη και έτσι πολύ σπάνια θα ξαναχρειαστεί επέμβαση στον ασθενή.
Η επέμβαση πραγματοποιείται συνήθως υπό ραχιαία αναισθησία (από τη μέση και κάτω) και μετά από τη χειρουργική προσπέλαση, πραγματοποιούνται οστεοτομίες στη κνήμη και στο μηρό, αφαιρώντας τα κατεστραμμένα μέρη της άρθρωσης. Μετά από τη προετοιμασία τοποθετείται η ολική αρθροπλαστική η οποία αποτελείται από 3 μέρη. Τοποθετείται η μηριαιά και κνημιαία μεταλλική πρόθεση και ενδιάμεσα ένα συνθετικό τμήμα (πολυαιθυλένιο). Συνήθως χρειάζεται μία φιάλη αίμα μετά την επέμβαση μιας και η απώλεια αίματος είναι ελάχιστη. Ο ασθενής ξεκινάει φυσιοθεραπεία την επόμενη ημέρα και περπατάει άμεσα με τη βοήθεια ενός ‘’Π’’. Με τη μοντέρνα προσπέλαση δεν πραγματοποιείται διατομή των μυών του τετρακεφάλου, αφήνοντας ανέπαφο τον εκτατικό μηχανισμό του γόνατος.
Δίδεται και η δυνατότητα η ψηφιακής υποβοήθησης (computer assisted surgery) και χρήση πλοήγησης (navigation), καθώς και εξατομικευμένη κατασκευή κατά παραγγελία υλικών για κάθε ασθενή. Με ειδική προεγχειρητική μέτρηση με τη βοήθεια αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας, γίνεται παραγγελία των υλικών στην εταιρία κατασκευής, τα οποία προσαρμόζονται ιδανικά στον συγκεκριμένο ασθενή. Ο ασθενής καλύπτεται με αντιθρομβωτική αγωγή για 40 ημέρες από την επέμβαση και συνίσταται χρήση αντιθρομβωτικών καλτσών για 3 μήνες. Η παραμονή στο νοσοκομείο είναι περίπου 3 ημέρες. Τα ράμματα αφαιρούνται 15 ημέρες μετά την επέμβαση και ο ασθενής επανεξετάζεται από τον ιατρό τον 1ο , 2ο , 3ο και 6ο μήνα. Ο ασθενής παρουσιάζει πλήρη κάμψη/ έκταση σε λίγες εβδομάδες και μπορεί να επανέλθει πλήρως στις καθημερινές του δραστηριότητες 2-3 μήνες από την επέμβαση.