e-orthopedikos.gr
Ο Ιπποκράτης είναι ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο ‘’σκολίωσις’’ από το ‘’σκόλιος’’, δηλαδή στρεβλός και το χρησιμοποίησε για να περιγράψει τη παραμόρφωση της σπονδυλική στήλης που εμφανίζει “διαστροφή” των σπονδύλων.
Η σκολίωση αποτελεί παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης με κύρια χαρακτηριστικά την πλάγια κλίση και στροφή των σπονδύλων. Εμφανίζεται κατά τη χρονική περίοδο της ανάπτυξης και συνυπάρχουν πλαστικές, στροφικές παραμορφώσεις τόσο των σπονδύλων όσο και των πλευρικών τόξων, του θώρακα και εκδηλώνονται κλινικά με τη μορφή ύβου.
H σκολίωση δεν προκαλεί αναπηρία, παρά μόνο αν συνοδεύεται από αλλοιώσεις της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας κι αυτό συμβαίνει σε παραμορφώσεις πάνω από τις 60°. Οι ψυχολογικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει στον ασθενή η παραμόρφωση αυτή, όταν πλέον γίνεται αντιληπτή από τους γύρω του, είναι πολλές και συχνά οδηγούν σε κοινωνική απομόνωση (πχ το παιδί αρνείται να εμφανιστεί με μαγιό στη παραλία).
Κάθε παιδί πρέπει να εξετάζεται κλινικά, προσέχοντας οποιαδήποτε παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης και επίσης πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στην ύπαρξη νευρολογικών συμπτωμάτων. Κάθε συνυπάρχουσα νευρολογική διαταραχή πρέπει να εκτιμάται από Νευρολόγο. Πρέπει αρχικά να εκτιμάται προσεκτικά το μήκος των άκρων, ώστε να αποκλειστεί η ανισοσκελία. Η κλινική εκτίμηση για τη σκολίωση γίνεται κοιτώντας το παιδί από εμπρός και από πίσω, προσέχοντας για ασυμμετρία των ώμων και ωμοπλάτης και παρατηρώντας σε όρθια θέση και σε κάμψη (δοκιμασία Adams) την εικόνα της σπονδυλικής στήλης, του θωρακικού κλωβού σε σχέση με τη λεκάνη. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα απλό νήμα της στάθμης ή και ειδικά σκολιόμετρα. Στη περίπτωση εμφανής οργανικής σκολίωσης, προχωράμε σε ακτινολογικό έλεγχο (προσθιοπίσθια και πλάγια ακτινογραφία ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης μαζί με τη λεκάνη, σε όρθια θέση). Όλα τα κυρτώματα που εμφανίζονται στην ακτινογραφία περιγράφονται (πχ αυχενικό, θωρακικό, οσφυϊκό, θωρακοσφυϊκό, διπλό) και μετρώνται (γωνία Cobb). Πρέπει να μετράται και η σκελετική ωρίμανση (σημείο Risser) ώστε να καθορίζεται και η θεραπεία όπου αυτή είναι απαραίτητη.
Η ιδιοπαθής σκολίωση είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος αυτής της πάθησης και υποδιαιρείται σε 4 κατηγορίες: 1. Βρεφική (0-3 ετών), 2. Παιδική (3-10 ετών), 3. Εφηβική (>10 ετών μέχρι την ενηλικίωση) και 4. Ενηλίκων.
Η πιο συχνή κατηγορία (80%) είναι η εφηβική σκολίωση και έχει άγνωστη αιτιολογία. Αναφέρεται βέβαια η συχνότερη εμφάνιση μέσα στην ίδια οικογένεια. Υπολογίζεται ότι αφορά περίπου το 2% του εφηβικού πληθυσμού και είναι συχνότερη στα κορίτσια. Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από τη σκελετική ωρίμανση, στην επιδείνωση και στη πιθανότητα επιδείνωσης. Το παιδί επανεξετάζεται κάθε 6 μήνες. Οι παραμορφώσεις μικρότερες των 30° συνήθως δεν επιδεινώνονται αλλά χρήζει παρακολούθησης. Ένδειξη έναρξης θεραπείας είναι η παραμόρφωση > 25° . Η βασική θεραπεία είναι η τοποθέτηση ειδικών κηδεμόνων τύπου Boston, Milwaukee, Spinecor κ.α. Δεν έχουν κανέναν λόγο χρήσης σε άτομα με παραμόρφωση άνω των 40°. Σε γενικές γραμμές ο στόχος της χρήσης των κηδεμόνων είναι να συγκρατήσουν την επιδείνωση. Υπάρχει πλέον διχογνωμία μεταξύ των δημοσιεύσεων σχετικά με τη χρησιμότητα των κηδεμόνων. Δεν είναι λίγες οι δημοσιεύσεις που αναφέρουν ότι δεν έχουν επίδραση στη παραμόρφωση και όταν αφαιρούνται, επανέρχεται στην αρχική της μορφή. Οι περισσότεροι Ορθοπαιδικοί πάντως τους χρησιμοποιούν για παραμορφώσεις άνω των 25° και πάντα σε συνάρτηση της σκελετικής ωρίμανσης. Υπάρχουν και μελέτες θετικές για τη χρήση ειδικής φυσιοθεραπείας.
Το συμπτώματα που ακολουθούν τη σκολίωση όταν είναι μεγάλου βαθμού, είναι η επίμονη οσφυαλγία(60-80%) και η πνευμονική δυσλειτουργία. Σε μεγάλου βαθμού παραμόρφωση μειώνεται η ζωτική χωρητικότητα του θώρακα με αποτέλεσμα την αναπνευστική δυσχέρεια.
Η χειρουργική θεραπεία αφορά σκολίωσης άνω των 45° – 50° και είναι συνήθως η οπίσθια σπονδυλοδεσία και διορθώνεται η πλάγια απόκληση και η στροφή της σπονδυλικής στήλης. Είναι μια μεγάλη και πολύωρη επέμβαση. Πραγματοποιείται σε ειδικά κέντρα που έχουν την ανάλογη εμπειρία και υποστήριξη.